VRŠAC
Položaj
Vršac, jedan od najlepših banatskih gradova, nalazi se u severoistočnom delu Srbije, odnosno jugoistočnom delu Vojvodine uz rub Panonske nizije, u podnožju i na obroncima Vršačkih planina. Deo teritorije opštine Vršac zauzima prostor prirodnog rezervata Deliblatske peščare, poznate kao “Evropska Sahara”.
Nalazi se severoistočno od Beograda na udaljenosti od 84 kilometara, od granice sa Rumunijom udaljen je svega 14 km, od Temišvara 77 km, administrativnog sedišta zapadne Rumunije, od Novog Sada udaljen je 147 km. Susedne opštine su: Bela Crkva, Kovin, Alibunar i i Plandište; a veća naselja koja se nalaze u okruženju su: Opovo, Kovačica, Alibunar, Plandište, Bela Crkva, Kovin, Pančevo.
Vršac odlikuje dobra povezanost sa okolnim mestima, kao i gradovima u ovom delu Vojvodine, i to kako u drumskom tako i železničkom saobraćaju. U samom Vršcu nalazi se železnički granični prelaz prema Rumuniji a drumski kod Vatina.
Istorija
Ime našeg grada prema pisanim tragovima prvi put se pojavljuje pre skoro šest vekova, daleke 1427. godine u obliku PODVRŠAN.
Prva naselja javljaju se u neolitu, u doba glačanog kamena o čemu svedoče arheološki nalazi. Ljudska naselja dobijaju stalniji karakter dolaskom Slovena (pozni srednji vek) u ove krajeve, a pre njih ovde su boravili Kimerci, Tračani, Kelti, Skiti, Dačani, Rimljani, Sarmati, Gepidi, Avari i drugi.
Današnji simbol grada, Vršačka kula, nastao je u prvoj polovini 15. veka u vreme Ugarske vlasti. Pojedini izvori govore da je trvrđava podignuta na mestu starorimske kule osmatračnice. Podigao je Đurađ Branković posle pada Smedereva za odbranu od Turaka.
Turke je iz grada proterao vojskovođa Eugen Savojski 1716. godine, čime je otvorio novu epohu u istoriji grada. Vršac ulazi u sastav Tamiškog Banata.
Od 1717. godine u ove krajeve stižu grupe kolonista iz Nemačke, Francuske, Italije i Španije, prvenstveno vinogradari. Istovremeno u Vršac se slivaju mnogi doseljenici iz Srbije, prvetežno zanatlije i trgovci, Srbi i Cincari. Grad 1804. god. Dobija Tržišnu povelju Franje II.
U 20. Vršac je ušao kao grad sa 25.000 stanovnika i sa dosta razvijenom malom industrijom, snažnom trgovinom i obnovljenim vinogradarstvom. Po izbijanju I svetskog rata, status srpskog stanovništva se izmenio, mnogi ugledni Srbi poslati su u progonstvo. U gradu su prestali da izlaze listovi na srpskom jeziku.
Odnosi među narodnostima, posebno Srbima i Nemcima, u gradu počinju da se zaoštravaju sa pojavom fašizma u Nemačkoj. Nekoliko dana po oslobođenju grada u Vršac stiže i deo Glavnog štaba narodnooslobodilačke vojske na čelu sa vrhovnim komandantom – Josipom Brozom Titom, odavde se komanduje borbama za oslobađenje Beograda. Vršac sa patinom duge i burne prošlosti spremno je zakoračio u novi milenijum.Danas, kao i u većem delu svoje prošlosti, Vršac sa okolinom predstavlja multinacionalnu sredinu u kojoj se poštuju prava čoveka bez obzira na versku pripadnost.
Stanovništvo
Područje opštine, pa i sam grad Vršac karakteriše veoma šarolika nacionalna struktura nastala tokom vekova, kao posledica čestih migracionih kretanja na ovom prostoru, uzrokovanih mnogim istorijskim okolnostima. Najbrojnija su bila naseljavanja Srba kroz čitav 15. vek, i gotovo u kontinuitetu, u većim ili manjim talasima od 17-20 veka. Zadnja veća doseljavanja vršena su kolonizacijom posle I i II Svetskog rata.
Tokom 18. i 19. veka vršena je plansko i sistematsko naseljavanje stanovnika iz Nemačke, Italije, Francuske i Španije. U istom periodu dolazi i do spontanog naseljavanja drugih nacionalnosti: Rumuna, Mađara, Čeha, Slovaka i drugih. Danas u opštini, u kojoj nema etnički čistog mesta, kao i u samom gradu, živi preko 20 nacionalnosti.
Prema poslednjem popisu stanovništva obavljenom 2002. godine ukupan broj stanovnika u opštini Vršac iznosio je 54.369. U samom gradu živi 36.623 stanovnika dok u okolnim naseljima živi 17.746 stanovnika. Broj stanovnika po km2 je 67.
Priroda
Vršačke planine su 2000. godine postale međunarodno značajno stanište ptica u Evropi (Important Bird Area).
Zahvaljujući svom jedinstvenom položaju u banatskoj niziji, zatim raznovrsnosti flore i vegetacije, bogatih šumskih ekosistema, lepih pejzaža i vidikovaca, veći deo šumskog područja ove planine je zaštićeno kao park prirode. Vršački breg predstavlja izletničko-rekreacionu zonu lokalnog stanovništva, a zabavu za sebe naći će i ljubitelji lova i ribolova, s obzirom da postoje delovi prirode namenjeni upravo ovim aktivnostima. Svima onima koji vole da zamene šetnju nečim dinamičnijim, na ovoj planini se pruža mogućnost paraglajdinga, kao nešto ekstremnijeg oblika uživanja u prirodnom ambijentu.
Vršačka Kula
Vršačka kula, simbol ne samo grada već i cele okoline, sazidana je 1439 godine i veruje se da ju je podigao Đurađ Smederevac posle pada Smedereva sa ciljem da zaštiti svoje posede na prostoru današnje Vojvodine. Od celog utvrđenja najočuvanija je Donžon kula, visine 20m, koja je danas u potpunosti restaurirana.
Visina spoljnih zidova iznosi 19,85 m, a strane su široke 13,80 m i 11 m. Karlovačkim mirom 1701. godine je počelo rušenje kule, tako da se više nije mogla koristiti u vojne svrhe.
Dosadašnjim istraživanjima konstatovani su bedemi i ostaci kružne kule. Pokretan arheološki materijal (keramika, kameni predmeti, metalno oružje i oruđe, novac) posle završene kompletne analize daće precizniju sliku života ovog utvrđenja u istorijskim, kulturnim, ekonomskim okvirima.
Gradski muzej – Konkordija
Davne 1882. godine, na predlog Julijusa Friša, donosi se odluka o osnivanju Muzeja. Za kustosa je postavljen Feliks Mileker, čija je velika zasluga za obogaćivanje muzejskih zbirki putem terenskih iskopavanja, otkupa predmeta od kolekcionara, a znatan deo starina kroz poklone brojnih darodavaca. Prva velika izložba za javnost otvorena je 1896. godine.
Danas muzej broji preko 250.000 eksponata u nekoliko stručnih odeljenja: arheološko, istorijsko, numizmatičko, etnološko, prirodnjačko i umetničko, kao i konzervatorska radionica.
Sterijina kuća
Posle više od 150 godina od smrti oca srpske drame Jovana Sterije Popovića, kuća na Trgu Svetog Teodora Vršačkog, u kojoj je ovaj istaknuti Vrščanin živeo I radio konačno je dobila pravu namenu – postala je Sterijin muzej.
Prostor je oplemenjen originalnim nameštajem koji je slavni pisac koristio među kojem je i pisaći sto, na kom je pisao drame i komedije.
Originalni rukopisi „Pokondirena tikva“, „Zla žena“, „Kir Janja“, „Laža i paralaža“ i brojnih drugih Sterijinih dela, nalaze se u vitrinama u spomen-sobi, a na zidovima su uramljeni faksimili I dokumenta. Tu su još i dokumenti i fotografije i portret Sterije koji je naslikao Uroš Predić.
Izvor: www.to.vrsac.com
Pregledi objave: 671
+ There are no comments
Add yours